รู้จักกับยา Methotrexate ที่ใช้ในการรักษากดภูมิร่างกายผู้ป่วย

            ในวงการแพทย์ที่มีการจัดยาใช้เฉพาะกลุ่มซึ่งอันตรายสูงหากผู้ป่วยนำไปใช้เองโดยไม่ปรึกษาแพทย์เอาไว้หลากหลายชนิด ส่วนใหญ่แล้วยาประเภทนี้มักถูกนำไปใช้กับผู้ป่วยที่มีโรครุนแรง ซึ่งยาที่จะพูดถึงในเวลานี้ไม่ได้ก็คงเป็นยา Methotrexate หากอยากรู้ว่ายาชนิดนี้มีความสำคัญอย่างไรและเหตุใดจึงเป็นหนึ่งในยาที่เภสัชเน้นให้การดูแลเป็นพิเศษ เราจะมาอธิบายกัน

– ยา Methotrexate คืออะไร?

               ยา Methotrexate หรือ เมโธเทรกเซท เป็นยาที่ออกฤทธิ์แทรกแซงการเจริญเติบของเซลล์ โดยเฉพาะเซลล์ที่เจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว เช่น เซลล์มะเร็ง เซลล์ผิวหนัง และเซลล์ไขกระดูก จึงมีการนำมาใช้ในการรักษาโรคมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งเม็ดเลือดขาว เป็นต้น และรักษาโรคไขข้อกระดูกต่าง ๆ รวมถึงโรค SLE (แพ้ภูมิตัวเอง)เพราะจะสามารถระงับการเจริญเติบโตของเซลล์ร้ายที่คุกคามอยู่ในร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ และช่วยให้คนไข้ที่รับประทานพักผ่อนได้ดีด้วย พูดง่าย ๆ ก็คือ เป็นยาที่กดภูมิคุ้มกันร่างกายไม่ให้กำเริบออกมาจนส่งผลกระทบต่อร่างกายนั่นเอง

– คำเตือนการใช้ยา Methotrexate

• ยา Methotrexate หรือ เมโธเทรกเซท เป็นยาอันตรายที่ใช้กันเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยโรคที่แพทย์เห็นแล้วว่าควรให้ยาตัวนี้เพื่อระงับอาการ หากไม่ทำตามที่แพทย์สั่ง นำไปใช้เองก็ย่อมจะเกิดอันตรายได้ แม้แต่ผู้ป่วยที่ได้รับยามาจากการสั่งของแพทย์ก็ไม่ควรเปลี่ยนเวลารับประทานยาหรือลดยาเอง ไม่เช่นนั้นแพทย์จะไม่สามารถตรวจสอบการพัฒนาของวิธีรักษาได้ชัดเจนจนเกิดปัญหา และควรมีการอ่านฉลากให้ดีด้วย

• ในระหว่างรับประทานยา Methotrexate หรือ เมโธเทรกเซท ผู้ป่วยต้องงดรับวัคซีนทุกชนิด พราะอาจทำให้เกิดการติดเชื้ออย่างรุนแรงได้ ด้วยฤทธิ์ของตัวยามีความรุนแรงอยู่แล้ว หากได้รับวัคซีนเข้ามาสู่ร่างกายก็จะทำปฏิกิริยาที่ทำให้เกิดการผลักดันอย่างรุนแรงจนเป็นอันตรายต่อร่างกายได้

• ผู้ป่วยไม่ควรใช้ยา Methotrexate ร่วมกับยาชนิดอื่น ๆ โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะในกลุ่มเอ็นเสด ,ซัลฟา ,อะซาไธโอพ ,ทีโอฟิลลีน เป็นต้น

• ผู้ป่วยที่ใช้ยา Methotrexate ควรหลีกเลี่ยงการเผชิญแสงแดด โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในระหว่างการรักษาโรคสะเก็ดเงิน เนื่องจากยาอาจทำให้ผิวไวต่อแดดมากกว่าปกติ

• งดการใช้ยา Methotrexate ในช่วงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรในทุกกรณี

– ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Methotrexate

               ยา Methotrexate อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงกับร่างกายภายใน เช่น เกิดอาการแพ้ที่ผิวหนัง หน้าบวม ตาบวม แสบร้อนที่ดวงตา เป็นต้น และมีผลภายในร่างกาย เช่น เวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน อ่อนเพลียไม่มีเรี่ยวแรง หายใจติดขัด หอบหืด หัวใจเต้นแรง เป็นต้น เรียกได้ว่ายา Methotrexate หากรับประทานแล้วส่งผลดีก็จะทำให้ร่างกายดีอย่างมากที่สุด

แต่หากได้รับผลข้างเคียงที่ร่างกายต่อต้านก็จะเกิดอาการที่หนักลงไปเลย ผู้ป่วยและแพทย์ที่สั่งยาจึงต้องคอยตรวจสอบอาการอย่างใกล้ชิด หากพบว่าฤทธิ์ยารุนแรงมากเกินกว่าที่ร่างกายจะรับไหวก็ควรหยุดยาและรีบมาพบแพทย์ที่โรงพยาบาลอย่างทันท่วงที เพราะอาจเกิดอันตรายจนถึงขั้นเสียชีวิตได้

รูปภาพประกอบ : Pixabay

#การดูแลสุขภาพเบื้องต้น #รักสุขภาพ #วิธีดูแลสุขภาพ #ลดน้ำหนัก #กีฬา #ยาMethotrexate